Web diseinuaren garrantzia

Jabi Zabala

sa20.jpgEgungo gizartean diseinuak sekulako garrantzia du, eguneroko tresna guztiak erabilgarriak izateko eta, aldi berean, erakargarriak izateko diseinatu behar dira arrakastatsuak izango badira. Webguneak ere, noski, bi irizpide horiekin diseinatu behar dira komunikazio eraginkorra lortzeko. Baina denek ez dute oreka hori mantentzen eta webgune oso ikusgarriak egin arren baliagarritasun gutxikoak izan ohi dira. Webguneak ikusteko bitartekari batzuk ditugu, nabigatzaileak, eta webguneak lengoaia batean idazten dira diseinatzen ditugunean. Oinarrizkoa HTML lengoaia dugu, 1993an Mosaic izeneko lehenengo nabigatzaileak testuak, irudiak, koloreak eta beste orrialde batzuetarako loturak orrialdeetan maketatuta erakusteko erabiltzen hasi zena. Baina HTML lengoaiak bilakaera gutxi izan du azken urteotan eta gero eta funtzionaltasun gehiago eransten zaizkie webguneei, beste kode batzuetan idatzitako plug-in edo programa gehigarrien bidez (Flash formatokoak, Java Applet-ak edo Javascript kodeak, besteak beste). Webguneetan estetika eta erabilgarritasunaz gain, eskuragarritasuna ere hartzen da kontutan. Duela lau edo bost urte irizpide nagusia ikusgarritasuna zen, enpresak webgune polita eskatzen zion diseinugileari, animazioak eta koloreak. Bestalde, estandarrak betetzen ez zituen Explorer nabigatzailea eta Windows sistema konbinazioa nagusi zenez gero, diseinugile askok Explorer-erako egiten zituzten webguneak, estandarrak baztertuz. Ondorioz, estandarrak betetzen dituzten nabigatzaileetan ez ziren ondo ikuskatzen webgune horiek, Explorer-en kodeak eta ActiveX kontrolak zituztelako. Oraindik badira horrelakoak baina estandarrak betetzearen aldeko joera zabalduz doa azkenaldion, Jakob Nielsen bezalako guru-en lanari esker, Explorer-en segurtasun akats famatuei esker, Mozilla bezalako nabigatzaile libreei esker eta instituzio batzuek estandarren alde egindako hautuari esker. Estandarren arabera diseinatzeak garrantzia hartu du azken urteotan, Microsoft Explorer nabigatzailearen nagusitasuna zalantzan dagoelako. Gero eta lagun gehiagok erabiltzen ditu sistema eragile libreak (Linux dugu ezagunena) edo bestelako nabigatzaileak (Mozilla, Firefox edo Opera kasu). Enpresak ere hasi dira kezkatzen, webgune irisgarriak eta erabilgarriak eskatzen. Irisgarritasuna (atzigarritasuna edo eskuragarritasuna ere esaten diote batzuek) bisitariek arazorik gabe, estandarrak errespetatzen dituen edozein nabigatzailerekin informazio guztia eskuratzea, informazio elementuak behar den moduan ikuskatzea eta elementu horiek behar den moduan etiketak eramatea, ikusmen arazoak dituztenek arazorik gabe atzeman ditzaten (webgunea irakurtzen dien ahots baten bidez nabigatuz, esaterako). Erabilgarritasuna, berriz, informazio guztiak era hierarkiko eta intuitiboan ondo ordenatuta egonez, eta webgunearen diseinuak lagunduta, bere helburu informatiboa ondo betetzen duenean esaten zaio. Webgune batean bila gabiltzana aise aurkitzen badugu, webgune erabilgarria dela esan daiteke, elementuen kokapenak eta neurriek ere helburu hori lortzen laguntzen dute. Gero eta diseinugile gehiagok eskaintzen dute estandarrak errespetatzen dituzten webguneen diseinua. Metro Bilbao bezalako webgune publikoek bertsio eskuragarria dute. Frogatuta dago informazioa emateko xede duen webguneak bere helburua lortzeko kontzeptu biak kontutan hartu behar dituela eta, gainera, webgune estetikoki txukunak egin daitezkeela alferreko animazio ikusgarriak sartu gabe. Diseinugile euskaldunen bloga Hainbat diseinugile euskaldunek jarri dute abian Zerrenda Blog izeneko bitakora. Euren helburua esperientziak elkarbanatzea da Wordpress sisteman ezarri duten blog honen bidez. Batzuek besteei sarean aurkitutako gauza interesgarrien berri emanez osatzen dute bitakora hau. Esaterako, saguan klik egin gabe bisitatu daitekeen webgunea edo 2005eko diseinurik onenen sariak biltzen dituena. Zerrenda blog hau egiten dutenen artean Urdaibai etorri berri baten begietatik ikusi duen Joseba Barrenetxea web diseinugile eta argazkilaria dugu. Bere webgunean inguru horretako argazki interesgarriak eskaintzen dizkigu, Bermeotik Muxikara eta Mendatatik Elantxobera ateratakoak. Tourra blog baten bidez jarraitzeko Uztailaren 2an hasi den Frantziako Tourra jarraitzeko euskarazko bloga zabaldu dute, Txirrindularitza bloga izenekoa. Bertan, etapaz etapako ibilbidea eta gorabehera guztiak izango dituzte hizpide Jone Muxikak (txirrindulari ohia), Juan Martin Elexpuruk (txirrindulari zalea), Joxe Aranzabalek (irakaslea eta blogaria) Xabier Urzelaik, Gorka Etxabek eta beste hainbat zalek. Kronika eta eztabaida bitxiak irakur daitezke bertan, baina ez da hau txirrindularitzari buruz jarduten duen blog bakarra, Julen Gabiriak ere horren gainean idazten baitu berean. Bada, bestalde, txirrindularitza zale teknofilo batzuek sarean jarritako Tropela.net ekimena, apostu edo porra telematikoan esku hartzea ahalbidetzen duena. Doakoa da, izena ematea besterik ez baita eskatzen babesleek emandako sariak jaso ahal izateko. Frantziako Tourrerako 3057 lagunek eman dute izena, baina egongo da aurrerantzean buelta gehiagotan esku hartzeko aukerarik.

Jabi Zabala

2005, Uztaila 01
Arloa: Sarean